MICKIEWICZ Adam
KSIĘGI NARODU POLSKIEGO I PIELGRZYMSTWA POLSKIEGO.
Paryż 1832. Nakładem Hektora Bossange, str. 123; format 7,5x10,5 cm
Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego – utwór poetycki, broszura publicystyczna o charakterze politycznym napisana przez Adama Mickiewicza i wydana w grudniu 1832 roku w Paryżu. Utwór powstał w najbardziej płodnym literacko okresie życia Mickiewicza, krótko po upadku powstania listopadowego, tuż po napisaniu Dziadów części III, a bezpośrednio przed powstaniem Pana Tadeusza.
Księgi w swojej formie przypominają przypowieści ewangeliczne, co jest celowym zabiegiem autora. Pod względem gatunku literackiego zalicza się je do literatury apokryficznej. Niemniej w swoim przesłaniu są utworem publicystycznym związanym z sytuacją Polaków u zarania Wielkiej Emigracji.
Wydanie pierwsze!
"Dziełko zostało wydane kosztem poety, bezimiennie; rozdawano je przeważnie bezpłatnie po Zakładach Emigracji. Nic więc dziwnego, że już po kilkunastu dniach brakło egzemplarzy i trzeba było myśleć o drukowaniu nowego nakładu. Jakoż jeszcze w tym samym miesiącu rozpoczęto drukować nowe wydanie, które równie jak poprzednie nosi datę 1832 roku. Długo nie było pewności, które z obu wydań jest pierwszem, nakładu bowiem drugiego nie naznaczono na tytule. Sprawę tę rozstrzygnął ostatecznie S. Pigoń, przyznając pierwszeństwo książeczce o 123 stronicach [tu oferowanej]. Książeczka z nakładu drugiego, liczy stronic 93 i posiada tekst poprawniejszy, aniżeli wydanie pierwsze [...]. ['Księgi'] w formacie trzydziestodwójki, robią wrażenie modlitewników kieszonkowych, niezbędnych w ciężkich chwilach zwątpienia i smutku [...]. Minjaturowy format książeczek nasuwa poza tym przypuszczenie, ze drukowano je tak umyślnie, żeby ułatwić przemycanie ich do kraju [...]. Mimo wydrukowania ich w dużych nakładach, są 'Księgi pielgrzymstwa' z obu wydań, dzisiaj dość rzadkie [...]. Istną burzę wywołały te drobne, niepokaźne książeczki. Jedni czytając, budowali się na duchu, inni zwalczali autora 'Ksiąg' słowem i pismem. Papież Grzegorz XVI potępił dziełko, przeczytawszy je w tłumaczeniu Montalemberta" (Semkowicz 100-104). "Oba pierwsze wydania 'Ksiąg' należą już dziś do rzadkości" (Syga, "Te księgi proste", 113).
"Dzięki 'Księgom' Mickiewicz zyskał rangę pisarza europejskiego [...]. Sytuacja historyczna Polski, nękanej przez wojny i emigracje, powodowała, że utwór Mickiewicza długo zachowywał aktualność. Dowodem wznowienie 'Ksiąg' we Włoszech, po zakończeniu drugiej wojny światowej, ze wstępem Gustawa Herlinga-Grudzińskiego, próbującego objaśnić współczesność tego utworu" ("Mickiewicz. Encyklopedia", War. 2001, s. 259).
Rzadkie!
BEZ OPRAWY, W FUTERALE OCHRONNYM
Stan DB/ jedna krawędź futerału pęknięta, miejscami zażółcenia papieru
Proweniencja: Ekslibris F. Seiferta dla J. Dolińskiego (naklejony na futerale).
